Pencak Silat

 

Pencak silat is van oorsprong een traditionele zelfverdedigingskunst, eeuwen geleden ontstaan en ontwikkelt, een kunde die een plaatselijke cultuur karakteriseert van de Indonesische archipel en vooral door het volk wordt beoefend.

Doelstelling van pencak silat is vooral de kennis te ontwikkelen voor gezondheid van lichaam en geest. Het dient om ons te verdedigen tegen onze eigen slechte invloeden en ons weerbaar te maken tegen psychisch en fysiek geweld van derden.

Deze zelfverdediging kunst is van oorsprong ontstaan en ontwikkelt om te overleven. In het begin werden de technieken ontwikkeld om de tegenstander(s) direct uit te schakelen, later werden er volgens de (islamitische) religieuze leer, ethische codes aan verbonden.

 

 

De betekenis van het begrip Pencak Silat is essentieel om te kunnen begrijpen wat deze kunst inhoudt. Er is echter nog geen eenduidige verklaring gegeven voor deze twee termen, die overigens pas in de jaren dertig van deze eeuw zijn ontstaan.

De letterlijke betekenis van de term pencak moet volgens de voorzitter van de Indonesische Pencak Silat bond, IPSI (Ikatan Pencak Silat Indonesia) gezocht worden in de Javaanse taal. ‘Pen’ betekent dan ‘precies’ of ‘juist’ en ‘cak’ betekent ‘gebruik maken’. Pencak samengevoegd zou dan verwijzen naar precies of juist gebruik van techniek en tactiek. Een alternatieve uitleg van de term is ‘vakkundige en gespecialiseerde lichaamsbewegingen’.

Anderen beweren dat de term pencak is afgeleid van mencak, dat ‘krijgdans’ betekent. In de periode van de koloniale overheersing door Nederland was de beoefening van krijgs- of vechtkunsten namelijk verboden. Dit hield in dat de training van het vechten in het geheim moest gebeuren. In het openbaar werd alleen nog de dans vertoond en van daar is het begrip mencak ontstaan.

De Pencak Silat kent namelijk twee verschillende wijzen om dezelfde soort bewegingen uit te voeren. Dat is enerzijds de uitvoering voor het gevecht, waarbij de bewegingen snel en krachtig zijn. Deze uitvoering wordt in Indonesie buah genoemd en betekent letterlijk ‘vrucht’.

De tweede wijze van uitvoering wordt kembangan genoemd en kan vertaald worden als ‘verbloeming’ (kembang = bloem). De bewegingen zijn dan langzamer, soepeler, zachter en dus stijlvoller, vergelijkbaar met andere traditionele Indonesische dansen.

Er zijn diverse stijlen waar deze Kembangans, de Ibing wordt genoemd, met name de West – Javaanse pencak silat maken veel gebruik van deze Ibings. Er zijn speciale muziek ontwikkeld waar men de Ibings op lopen [of dansen].

De term silat betekent letterlijk vertaald ‘slaan’ of ‘afweer’. Het zou eigenlijk zijn afgeleid van het begrip bersilat dat weer is samengesteld uit de componenten ‘ber’ dat ‘doen’ betekent en ‘silat’ dat als ‘vechten’ kan worden vertaald. De meest plausible verklaring van het samengevoegde begrip Pencak Silat wordt dan: ‘het vechten met gespecialiseerde lichaamsbewegingen’.

Pencak wordt ook wel beschreven als de trainingsmethode, ofte wel het geheel van houdingen en bewegingen die met of zonder tegenstander worden geoefend. De houdingen en bewegingen zijn kunstzinnig van aard en zijn niet allemaal noodzakelijk voor een gevecht bedoeld. Zij zijn uitgebouwd tot een scala van gecontroleerde lichaamsbewegingen die niet alleen geschikt worden geacht voor zelfverdediging, maar ook toepasbaar zijn in bepaalde inheemse ceremoniële en/of feestelijke dansen.

Silat, de tweede component, wordt dan gezien als de toepassing van die houdingen en bewegingen in het gevecht. Naast oefeningen die bedoeld zijn als nabootsing van het werkelijke gevecht worden daaronder ook de geestelijke aspecten, die de op zichzelf staande pencak-oefeningen inhoud geven, begrepen.

Silat zonder pencak is volgens het bovenstaande in die zin onmogelijk dat een vechtkunst zonder (gespecialiseerde) bewegingen geen vechtkunst meer is volgens de eerder aangegeven betekenis van het woord. Silat zonder pencak is dan niets meer dan bot geweld. Pencak zonder op silat gericht te zijn is vervolgens doelloos, omdat het dan geen vechtkunst meer is waarbij de beheersing over lichaam en geest centraal staat. Pencak zonder silat zou wel kunnen dienen als dansvorm of een vorm van gymnastiek om het lichaam te trainen.

(Vertaling van uitleg van de IPSI, Nationale Pencak Silat bond van Indonesië)